Alimlər Yer üzündə xərçəngin səbəbini tapdı – Torpaq, qar…

  • 2025.10.04 16:42
  • 508 Baxış
Alimlər  Yer üzündə xərçəngin səbəbini tapdı  – Torpaq, qar…


Torpaq, qar və tikinti materialları xərçəngə səbəb ola bilər.


“Medicina” xəbər verir ki, Qazaxıstan Şimali Dövlət Universitetinin alimləri xərçəngə səbəb olan ekoloji faktorları müəyyən ediblər.

Mütəxəssislərin fikrincə, torpaqdan, betondan, kərpicdən tikilmiş evlərdən, indi də binalardan yarana bilən radon radiasiya xərçəngin yaranmasına ciddi təsir göstərir.

Radon təbii uranın parçalanma məhsulu olan rəngsiz, qoxusuz, radioaktiv inert qazdır. NKSU-nun professoru Natalya Beletskayanın sözlərinə görə, havada radonun çirklənməsinin vurduğu zərər lazımi səviyyədə qiymətləndirilmir. Bu qaz bütün dünyada ağciyər xərçənginin siqaretdən sonra ikinci aparıcı səbəbidir.

“Radon şüalanması təbii mənbələrdən gələn ümumi kollektiv şüalanma dozasının yarısından çoxunu təşkil edir. Radonun tənəffüs yolları, mədə, sidik kisəsi, düz bağırsaq və dəri xərçənginin inkişaf riskini artırdığına dair sübutlar var".


Alimin sözlərinə görə, insan mühitində radonun əsas mənbələri kərpic və beton, eləcə də binaların altındakı torpaqlardır. Bağlı məkanların tədqiqi göstərir ki, kənd evləri radona ən çox məruz qalır, çünki təhlükəli qaz torpaqdan daha çox çatlardan nüfuz edir.

Həmçinin müəyyən edilib ki, radon qarda toplanır, ona görə də onun təsirindən qorunmaq üçün qar çıxarılmalı və boş ərazilərə atılmalıdır. Bundan əlavə, alimlər otaqları və zirzəmiləri mütəmadi olaraq havalandırmağı, içməli suyun hərtərəfli təmizlənməsini tövsiyə edirlər.


Aygün Musayeva