Gecə ilə gündüzü səhv salanlar – Sirkad ritm pozulması
- 2023.05.30 14:36
- 1307 Baxış
Gecə ilə gündüzün dəyişməsi, fəsillərin dəyişməsi təbii olaraq ümumi vəziyyətimizə, fiziki fəaliyyətimizə təsir göstərir. Həyat müəyyən bioloji ritmlərə tabedir və təbiətə qarşı çıxmaq ağılsızlıqdır.
Əgər uzun müddətdir hər şey etsəniz də arıqlaya bilmirsizsə, deməli, bioritmləriniz pozulub.
“Medicina” xəbər verir ki, həkim – nevroloq Yekaterina Demyanskovanın sözlərinə görə, gündəlik rejimin və yuxunun qorunması idman qədər vacibdir. Gündəlik bioloji ritmlərdə nasazlığın piylənmə və daha ciddi xəstəlikləri təhdid etdiyi elmi şəkildə sübut edilmişdir.
“Müvafiq olaraq, gün ərzində metabolik proseslər də müəyyən dəyişikliklərə məruz qalır. Bu, qida ilə birlikdə gələn qlükoza, yağlar və digər maddələrin istifadəsinə də aiddir.
Sirkad ritmin ən vacib komponentlərindən biri yuxu-oyanma dövrüdür. Beyində epifiz tərəfindən ifraz olunan melatonin buna cavabdehdir. Bu hormon çoxlu sayda mühüm proseslərdə iştirak edir: reproduktiv sistemin işini və insulinin istehsalını tənzimləyir, toxluq və aclıq hissindən məsul olan leptin və qrelinin səviyyəsinə nəzarət edir.
Melatonin kifayət qədər sintez olunmazsa, metabolik proseslər ləngiyir, insan tez-tez aclıq hiss edir və həddindən artıq yeyir, bu da piylənməyə səbəb ola bilər. Eləcə də insulin istehsalının təbii ritminin uyğunsuzluğu insulin müqavimətini və diabetin inkişafını təhdid edir.
Beləliklə, melatonin səviyyəsinin aşağı olması ilə hətta müntəzəm məşq və balanslaşdırılmış pəhriz istənilən nəticəyə gətirib çıxarmaya bilər.
Melatonin yalnız gecə istehsal olunur. Bədən axşam saat 9 radələrində onu istehsal etməyə və səhər 7 ilə 8 arasında dayandırmağa uyğunlaşıb.
Sirkadiy ritmlər təkcə yuxu və oyanma vaxtını deyil, həm də yemək vaxtını diktə edir. Səhər saatlarında həzm sistemi mümkün qədər səmərəli işləyir, buna görə səhər yeməyi vacib hesab olunur.
Gecə qəlyanaltıları kilo almağa kömək edir, çünki gecələr aclıq və həzmdən məsul olan fermentlərin istehsalı dayanır və həzm sistemi istirahətə gedir. Qaraciyər və mədəaltı vəzi gün ərzində qlükoza səviyyəsini tənzimləyən və yağların və karbohidratların mübadiləsinə təsir edən maddələri sintez edir.
Aparılan araşdırmalara görə, səhər yeməyi yeməyənlər və yeyənlər arasında ən tez kilo itkisi verən səhər yeməyini hər gün yeyənlər olublar”.
Günay Quluzadə
Ən Çox Oxunanlar
Yeni Xəbərlər
