Qadınların davamlı yorğunluğunun gizli səbəbi
- 2025.12.26 20:51
- 81 Baxış
Qadınların gündəlik həyatda tez-tez qarşılaşdıqları yorğunluq, saç tökülməsi və ürək döyüntüsü kimi şikayətlər çox vaxt həyatın gərgin tempi və ya stresslə əlaqələndirilir. Lakin mütəxəssislər qeyd edirlər ki, bu simptomların əhəmiyyətli bir hissəsi illərdir hiss olunmadan irəliləyən dəmir çatışmazlığı ilə bağlı ola bilər.
Medicina.az xəvər verir ki, mütəxəssislərin fikrincə, qadınlarda dəmir çatışmazlığının bu qədər geniş yayılmasının əsas səbəbi qadın bədəninin bioloji ritmidir. Menstruasiya dövrü, hamiləlik, ana südü ilə qidalanma və hormonal dalğalanmalar dəmirə olan ehtiyacı daim artırır. Buna qidalanma vərdişləri və malabsorbsiya pozğunluqları əlavə edildikdə, dəmir ehtiyatları kişilərə nisbətən daha tez tükənir.
Mütəxəssislər tərəfindən sadalanan əsas səbəblər aşağıdakılardır:
Aybaşı dövrü
Qadınlarda dəmir çatışmazlığının ən vacib səbəblərindən biri menstruasiya zamanı qan itkisidir. Hər ay qan itkisi ilə dəmir ehtiyatları da azalır. Bu itki çox və uzun aybaşı olan qadınlarda daha da özünü göstərir.
Ginekoloqlar bu vəziyyəti belə izah edirlər: "Bəzi qadınlar bir ayda kişinin altı ayda itirdiyi qədər dəmir itirə bilərlər".
Hamiləlik və süd vermək
Hamiləlik dövründə körpənin inkişafı, plasentanın əmələ gəlməsi və ananın qan həcminin artması səbəbindən dəmirə ehtiyac əhəmiyyətli dərəcədə artır. Doğuşdan sonra ana südü ilə qidalandırma dəmir ehtiyatlarını da sıxışdırır. Buna görə də, dəmir çatışmazlığı hamilə qadınlarda daha çox rast gəlinir.
Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər: “Hamiləlikdən sonra saç tökülməsi, yorğunluq və qıcıqlanma çox vaxt yalnız hormonal deyil, ciddi bir dəmir çatışmazlığını göstərə bilər”.
Qidalanma
Əksər qadınlarda gündəlik dəmir qəbulu tələb olunan səviyyədən aşağı düşür. Qırmızı ətin az istehlakı və bitki mənşəli dəmirin bədən tərəfindən daha çətin mənimsənilməsi gündəlik dəmir qəbulunu qeyri-kafi edir. Çay və qəhvənin dəmirin mənimsənilməsini 60%-ə qədər azaltması da vəziyyəti daha da ağırlaşdırır.
Hormonal dəyişmələr
Qadınlarda daha çox rast gəlinən qalxanabənzər vəz problemləri dəmir metabolizmasına birbaşa təsir göstərə bilər. Ferritin səviyyəsinin aşağı olması xüsusilə hipotiroidizmi olan qadınlarda yayğındır. Bundan əlavə, estrogen-progesteron balanssızlığı menstrual qanaxmanı artıra və dəmir itkisini sürətləndirə bilər.
Bağırsaq problemləri
Çölyak xəstəliyi, qastrit, Helicobacter pylori (H. pylori) infeksiyası və mədə turşusunu basdıran dərmanlar kimi amillər dəmirin udulmasını əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. Buna görə də, bəzi qadınlar yaxşı qidalansalar belə, dəmir səviyyələrinin yüksəlmədiyini bildirirlər.
Mütəxəssis şərhi: “Hər aşağı dəmir səviyyəsi pəhriz səhvlərindən qaynaqlanmır. Udma problemləri itki qədər vacib bir səbəbdir".
Dəmir çatışmazlığının əlamətləri
Mütəxəssislərin fikrincə, dəmir çatışmazlığının gec aşkarlanmasının ən vacib səbəblərindən biri qadınların yaşadıqları şikayətləri gündəlik həyatın təbii bir hissəsi kimi görmələridir. Yorğunluğu şəxsi xüsusiyyəti, saç tökülməsini stress və ürək döyüntüsünü narahatlıqla səhv salan bir çox qadın buna görə də dəmir çatışmazlığının ilk əlamətlərini görmür.
Lakin mütəxəssislər aşağıdakı simptomların dəmir çatışmazlığının ən çox görülən əlamətləri arasında olduğunu vurğulayırlar:
Daimi yorğunluq və asanlıqla tükənmə, solğunluq, unutqanlıq və diqqəti cəmləməkdə çətinlik, nəfəs darlığı, ürək döyüntüsü, kövrək dırnaqlar, seyrələn saçlar, başgicəllənmə, əllərin və ayaqların soyuqluğu, əsəbilik və narahatlıq kimi hisslər.
Mütəxəssislərin fikrincə, bu simptomlar çox vaxt səhv şərh olunur və bu da dəmir çatışmazlığının gec diaqnozuna səbəb olur.
Qan analizləri normal dəmir səviyyələrini göstərə bilər. Lakin ferritin və ya dəmir ehtiyatları aşağı ola bilər. Ferritin səviyyəsinin 30-dan aşağı olması, xüsusən də qadınlarda xroniki yorğunluq və saç tökülməsi ilə əlaqələndirilir.
Mütəxəssislər bu vəziyyəti belə izah edirlər: “Ferritin səviyyəsi 10-15 olan bir qadının özünü enerjili hiss etməməsi tamamilə normaldır. Bədənində enerji çatışmazlığı var".
Dəmir çatışmazlığı sadə bir qan analizi ilə aşkar edilir və müalicə çatışmazlıq səviyyəsinə uyğun olaraq planlaşdırılır. Ən çox yayılmış üsul oral dəmir əlavəsidir. Absorbsiyanı artırmaq üçün onu C vitamini ilə birlikdə istifadə etmək və çay və qəhvəni yeməkdən ayrı qəbul etmək tövsiyə olunur. Ferritin səviyyəsi çox aşağı olduqda və ya oral müalicə təsirsiz olduqda, tibbi nəzarət altında venadaxili dəmir verilə bilər.
Qidalanma müalicəni əvəz etmir, lakin prosesi dəstəkləyir.
Mütəxəssislərin fikrincə, dəmir çatışmazlığı olanların qida rasionuna qırmızı ət, qaraciyər, yumurta, paxlalılar, tünd yaşıl tərəvəzlər, kişmiş, quru ərik və bəkməz kimi dəmirlə zəngin qidaları daxil etmələri faydalıdır. Lakin çay, qəhvə və süd məhsullarını dəmir tərkibli yeməklərlə birlikdə qəbul etmək udulmanı azalda bilər.
Mütəxəssislərin vurğuladığı məqam: "Dəmir çatışmazlığı müalicə olunmazsa, heç bir pəhriz, vitamin və ya həyat tərzi dəyişikliyi davamlı enerji təmin etməyəcək."
Aygün
Medicina.az
Ən Çox Oxunanlar
Yeni Xəbərlər
